Wielowiekowe tradycje ceramiczne można odnaleźć w zbiorach Muzeum Ceramiki i idąc śladami słynnych garncarzy i ceramików – J.G.Joppego, W. Pukalla i A. Henniga. Miasto posiada również kilka wybitnych prac rzeźbiarskich autorstwa znanych artystów – J.L.Webera, K.F. Schinkla, P. Breuera i bolesławianki J. Bary-Doussin.

Johann Gottlieb Joppe /1723 – 1788/

Słynny garncarz urodził się w protestanckiej rodzinie, w saksońskim mieście Muskau, znanym ośrodku ceramicznym. W roku 1751 przybył do Bolesławca, złożył egzaminy mistrzowskie i otrzymał prawa obywatelskie. W dwa lata po osiedleniu się w mieście w wieku 30 lat, Joppe wykonał Wielki Garniec w swojej garncarni przy ul. Zgorzeleckiej.

Wielki Garniec – Rynek (34)

Obecny Wielki Garniec, autorstwa W. Garnika i A. Trzaski nawiązuje do słynnego dzieła Joppego z 1753 roku. Oryginalny Wielki Garniec posiadał imponujące wymiary:wysokość – 2,15 m obwód w połowie – 4 m pojemność – 1970 litrówwaga – 600 kgNie wiadomo, jak długo trwało wykonanie glinianego olbrzyma. Garniec pozostawiony na kole garncarskim, ze względu na wielkość, nie był wypalany, lecz poddany powolnemu procesowi wysuszania. Realizacja musiała być przeprowadzana etapami - Joppe prawdopodobnie toczył oddzielnie poszczególne kręgi, a później w mistrzowski sposób połączył wszystkie elementy. Praca ta dowodziła wysokich umiejętności i prawdziwego kunsztu garncarskiego. Wielki Garniec przeniesiono w 1893 r. do pawilonu przy ul. Kubika, a następnie w 1911 r. do Muzeum. Został zniszczony podczas II wojny światowej.

Muzeum Ceramiki przy ul. Mickiewicza 13 (35)

Muzeum Miejskie w Bolesławcu założono 09.11.1908 r. Władze miejskie przeznaczyły na ten cel 25000 marek, a projekt przebudowy budynku powierzono E.Balzerowi. W muzeum gromadzono zbiory archeologiczne, etnograficzne, wyroby rzemiosła artystycznego, w tym dużą kolekcję naczyń z Bolesławca i okolic. Obecne Muzeum działa od 1953 roku, a od 1967 gromadzi zbiory bolesławieckiej kamionki i ceramiki europejskiej. Na ekspozycji stałej można znaleźć najstarsze dzbany żeberkowane pokryte brązowym szkliwem ziemnym, dzbany o gładkich brzuścach pokrytych białymi nakładkami, naczynia o motywach antycznych projektu J.G. Altmanna, pierwsze naczynia zdobione metodą stempelkową, naczynia pochodzące z bolesławieckiej Szkoły Ceramicznej i wyroby miejscowych zakładów: Juliusa Paula /założonego w 1893 roku/, Hugo Reinholda /założonego w 1897 roku/, Roberta Burdacka /założonego w 1881 roku/ i Carla Wernera /prowadzonego przez niego od 1919 roku/. Zdumiewające jest bogactwo dekoracji i form bolesławieckiej ceramiki: obok stempelków stosowano szkliwa zaciekowe, krystaliczne, zdobienie natryskiem, malatury z rożka, technikę intarsji. Po II wojnie światowej kontynuowano tradycje ceramiczne. Tadeusz Szafran, profesor krakowskiej Państwowej Szkoły Sztuk Zdobniczych uruchomił ponownie produkcję. „Ceramika Artystyczna” od początku nawiązała współpracę z Państwową Wyższą Szkołą Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. Pierwsze projekty dla zakładu wykonali studenci Wydziału Ceramiki pod kierunkiem profesorów Rudolfa Krzywca i Julii Kotarbińskiej. Do Muzeum trafiły prace Izabeli Zdrzałki, Alicji Szurmińskiej-Krępowej, Amandy Różańskiej, Bronisława Wolanina, Wandy Matus, Janiny Bany-Kozłowskiej. Na wystawie można zobaczyć również białobłękitny zestaw, na jakim podano posiłek Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II na pokładzie samolotu podczas odlotu z kraju 10 czerwca 1997 roku, wykonany w Spółdzielni „Ceramika Artystyczna”.

Wilhelm Pukall /1860-1936/

W 1897 roku władze miejskie podjęły decyzję o powstaniu Zawodowej Szkoły Ceramicznej. Kierował nią Wilhelm Pukall. Pukall oparł system kształcenia przede wszystkim na wiedzy technicznej, jednak równie ważna była estetyka projektowanych wyrobów. Nawiązana przez dyrektora współpraca pomiędzy Szkołą a zakładami ceramicznymi pozwoliła na wprowadzenie wielu zmian. Stosowane dotąd koło garncarskie zastąpiła metoda odlewnicza. Pojawiły się nowe dekoracje – szkliwa zaciekowe, krystaliczne. Obok stempelków pojawiło się zdobienie natryskiem, malatury z rożka, technika intarsji. Szczególnie aktywnie współpracowały ze Szkołą zakłady Paula, Reinholda, Burdacka i C.Wernera.

Kamienica przy ul. Kaszubskiej nr 4 (36)

Budynek, w którym mieszkał pierwszy dyrektor Szkoły Ceramicznej prof. Wilhelma Pukall. Kamienica powstała około 1904 roku i należała do późnej fazy historyzmu, charakteryzującej się bogatymi zmodernizowanymi formami neogotyckimi i neorenesansowymi.

Artur Hennig /1880-1958/

Znany malarz, litograf, rysownik i ceramik okresu modernizmu. Od 1925 roku prowadził zajęcia w bolesławieckiej Szkole Ceramicznej, koncentrując się na opracowywaniu prostych, funkcjonalnych naczyń. Hennig przełamał stereotyp naśladowania historycznych wzorców na rzecz projektowania serwisów o nowoczesnej formie, funkcjonalnych, prostych i pięknych. Oszczędna dekoracja miała podkreślać formę naczynia, a dążenie do formy czysto funkcjonalnej formy zbliżało go do estetyki Bauhausu.

Królewska Zawodowa Szkoła Ceramiczna, obecnie Zespół Szkół Elektronicznych – ul. Tyrankiewiczów (37)

Była to jedna z trzech głównych szkół tego typu na terenie Niemiec, wzorowana na rozwiązaniach austriackich. Od momentu powstania do końca I wojny światowej nosiła nazwę Królewskiej Zawodowej Szkoły Ceramicznej, od 1922 roku Państwowej Zawodowej Szkoły Ceramicznej. Wybudowany w 1897 roku budynek posiada elewacje wykonane z surowej cegły, charakterystycznej dla architektury szkoły berlińskiej. Bryła budynku została zakomponowana asymetrycznie, z bocznie umieszczonym głównym wejściem i klatką schodową. Budynek prezentuje charakterystyczne dla końca XIX wieku rozwiązanie o wysokim standardzie użytkowym i technicznym – min. duże, przestronne, jasne sale przeznaczone na pracownie rysunku i modelarnie oraz usytuowanie szkoły obok dużego terenu zieleni /ówczesnego Parku Strzeleckiego, obecnie Parku Miejskiego/. W 1930 r. powstała, dobudowana od strony południowej Szkoła Szkła – Glasfachschule. Autorem projektu był Artur Hennig. Nowa część jest przykładem architektury modernistycznej, która doskonale łączy się z częścią starszą, tworząc harmonijną całość.

Jerzy Leonard Weber - /ok.1670-75 ? - po 1732 ?/

Jeden z bardziej znanych śląskich rzeźbiarzy późnego baroku, prezentujący czeski nurt w plastyce I połowy XVIII w. Syn Jana Baltazara Webera, nadwornego rzeźbiarza księcia von Schwartzenburg we Frankonii. Osiadł w Świdnicy, gdzie w roku 1699 otrzymał obywatelstwo miejskie. Współpracował z warsztatem rzeźbiarza jezuickiego Jana Riedla. W ramach tej współpracy w latach 1704-08 powstała dekoracja figuralna prospektu organowego fary świdnickiej. Także w późniejszych latach wykonał dla Świdnicy liczne prace, m.in.: figury świętych w farze, studnię Atlasa i Atlantów, prace dla ratusza i dla pałacu opatów krzeszowskich. Wykonywał też rzeźby dla Cieplic /na zamówienie Schaffgotschów/, Dusznik, Namysłowa i Wrocławia. W tym ostatnim mieście wykonał swe najwybitniejsze dzieło - dekorację rzeźbiarską kaplicy błogosławionego Czesława w klasztorze dominikanów. W Bolesławcu, obok swych pierwszych prac z 1701 r., wykonał zespół sześciu figur dekorujących bramy miejskie/1723 r./, przeniesionych później na Plac Kościelny i ołtarz główny kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP /1723-25 r./.

Kościół p.w. Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja - rzeźby portalu południowego i zachodniego (2)

Rzeźby portalu południowego przedstawiające św. Rocha i św. Sebastiana Weber zostały wykonane na zlecenie burmistrza S.J.Wolfgeila. Początkowo zdobiły Górną Bramę, w XIX wieku zostały przeniesione na obecne miejsce. Na cokołach chronogramy: „ sanCtVs RoChVs seMper fVIt et aDerIt. In peste patronVs./ sanCtVs sebastIanVs MeDICVs et In peste patronVs”, które tworzą datę powstania figur – 1723r. Posągi portalu zachodniego: Matki Bożej, św. Jadwigi, św. Józefa i św. Nepomucena ufundowane przez rodzinę Wolfgeilów w 1723 roku zdobiły wcześniej Dolną i Górną Bramę.

Kościół p.w. Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja - ołtarz główny przedstawiający scenę Wniebowzięcia NMPanny (2)

Ołtarz został wykonany w latach 1723-25 na zlecenie proboszcza Blutvogla, według wcześniej przygotowanego projektu. Pośrodku dwukondygnacyjnej obudowy architektonicznej została umieszczona scena Wniebowzięcia NMP, a powyżej przedstawienie Trójcy Świętej. Po obu stronach centralnej sceny ustawiono 8 figur: św. Augustyna, św. Mikołaja, św. Szczepana, św. Wawrzyńca, św. Wacława, św. Leopolda, św. Piotra i św. Pawła, w górnej kondygnacji 5 mniejszych posągów: św. Jadwigi i św. Ludmiły oraz alegorie Wiary, Nadziei i Miłości. Monumentalny ołtarz wypełnia prezbiterium, a jego dekoracyjność podnosi barwna polichromia i bogate złocenia.

Muzeum Ceramiki, Dział Historii Miasta, ul. Kutuzowa 14 - rzeźba Jowisza (14)

Rzeźba, powstała w 1701 r., jest uważana, obok zaginionej figury Herkulesa, za najwcześniejszą pracę Webera. Dwie ogrodowe figury zostały umieszczone wtórnie na tarasie domu architekta Gansela przy Zgorzeleckiej w II połowie XIX lub na początku XX w.

Karl Friedrich Schinkel /1781-1841/

Architekt, scenograf i malarz. Kształcił się i działał w Berlinie. Reprezentował nurt romantyczny w odmianie klasycyzującej i neogotyckiej. Pierwsze prace realizował w antycznym stylu greckim, w późnych nawiązywał do architektury włoskiej. Projektował też architekturę przemysłową. Do jego najważniejszych berlińskich prac w dziedzinie architektury należą: Nowy Odwach, katedra, teatr i Altes Museum. Stworzył ponadto pałace w Charlottenburgu, Charlottenhof, kościół w Krzeszowicach i zamek w Kamieńcu Ząbkowickim. W malarstwie Schinkel preferował romantyczne pejzaże i widoki gotyckich katedr. Był autorem 42 projektów dekoracji teatralnych.

Peter Breuer /1856 - 1930/

Uznany rzeźbiarz niemiecki, profesor i członek senatu Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie. Z wielu prac i projektów największą sławą cieszyły się jego wielkie, monumentalne dzieła. Peter Breuer uczestniczył w wielu konkursach na projekty pomników – m.in. pomniki Bismarcka i K.G. Suareza we Wrocławiu (1899r., 1892r.), pomniki cesarskie w Kolonii i w Halle. Peter Breuer prezentował kierunek określany jako „naturalistyczny barok”, doskonałe studium z natury umiejętnie łączył z pewną dekoracyjnością. Swobodnie i lekko operował formą, a jego prace pozbawione sztuczności, cechuje wdzięk i prostota.

Grupa rzeźbiarska „Jezus, Przyjaciel dzieci” – Plac Zamkowy (38)

Pomnik został ufundowany przez cesarza i pruskie Ministerstwo Kultury z okazji jubileuszu 150-lecia Królewskiego Sierocińca (dziś to kompleks budynków przy ul. Bankowej). Pomnik nadnaturalnej wielkości został wykonany z bloku śnieżnobiałego, drobnoziarnistego marmuru. Kamienny blok został wybrany przez artystę osobiście w włoskiej miejscowości Carrara. Rzeźbiarz wybrał również miejsce dla pomnika – usytuowany został on na dziedzińcu tzw. „Starego Domu”, wybudowanego w latach 1755 – 64 przez założyciela Królewskiego Sierocińca Gottfrieda Zahna. Po II wojnie światowej, w latach sześćdziesiątych XX w., pomnik przeniesiono na cmentarz komunalny przy ul. Śluzowej, a w marcu 1998 roku na Plac Zamkowy.

Jenny Von Bary-Doussin /1874 – 1922/

Utalentowana rzeźbiarka, córka posiadacza ziemskiego Etienne’a Doussin i Jenny Latermann. Po ukończeniu studiów artystycznych w Dreźnie otworzyła własną pracownię. Później przeniosła się do Berlina, a następnie do Monachium. Sławę przyniosły jej popiersia znanych śpiewaków operowych i kompozytorów, m.in. Ryszarda Wagnera, które podziwiać można było w operach Hamburga, Brunszwiku, Magdeburga. Krytycy zachwycali się wszechstronnością jej talentu. W jej dorobku artystycznym można znaleźć odlewy w brązie – urzekające lekkością formy postacie młodych dziewcząt i realistyczne przedstawienia zwierząt, a także wykonywane w kamieniu popiersia i pomniki nagrobne wzorowane na sztuce starożytnej, oraz dużych rozmiarów monumentalne płaskorzeźby, o surowych, uproszczonych formach – do tej ostatniej grupy należą bolesławieckie prace artystki: płaskorzeźba na ratuszu i dwie płaskorzeźby we wnętrzu dawnych Miejskich Zakładów Kąpielowych.

Miejskie Zakłady Kąpielowe, obecnie budynek MOSiR przy ul. Zgorzeleckiej 52 – płaskorzeźby J. von Bary-Doussin (39)

Prace Jeny von Bary-Doussin zostały umieszczone na wschodniej ścianie pływalni. Między dwiema płaskorzeźbami umieszczony był tekst /dziś nieistniejący/: „Przybywajcie, śpieszcie do tego miejsca, które przyjaciel wam przygotował, abyście po wspaniałym pokrzepieniu, pełni sił mogli dalej iść.”Tematem płaskorzeźb są dwie kontrastowo zestawione sceny: przedstawieniu ludzi znużonych i wyczerpanych przeciwstawiono scenę ukazującą radość i witalność tych, którzy dbają o swoją kondycję fizyczną. Rzeźby umieszczono w powstałym w latach 1914-15 budynku pływalni, którą wzniesiono dzięki funduszom przekazanym przez wdowę po M. Taemmerze. Przy jej projektowaniu wykorzystano basztę należącą niegdyś do systemu miejskich fortyfikacji. Architekt harmonijnie połączył w jedną całość nowoczesny kompleks basenowy, średniowieczną basztę i budynek ekskluzywnej łaźni, wzniesiony w stylu renesansu północnego w 1895 r.